Wat klein, spontaan en vanuit de ontwerpers zelf begon, is uitgegroeid tot een Dutch Design Week die compleet uit zijn jasje is gegroeid.
TEKST Monique van Empel
Ja natuurlijk, design is een breed begrip. Maar ‘alles en iedereen’ lijkt zich maar bij het event in Eindhoven aan te kunnen sluiten. Met als resultaat: een niet meer te behappen brij aan ontwerpen en concepten die misschien beter helemaal niet ontworpen zouden zijn? Want wat heb je aan confetti van ‘geredde’ snoeppapiertjes, zeep met urine erin of een hardloopschoen voor op de maan?
Dertig disciplines Dutch Design Week
Er waren dit jaar maar liefst 30 disciplines te onderscheiden, waaronder Animation Design, App & Software Design, Experience Design, System Design en Service Design. Tja, hoe breed wil je een begrip uitrekken? Voor Health, Fashion en Food Design en Mobility Research zouden best aparte weken opgezet kunnen worden. Zodat de aandacht tijdens de DDW vooral weer uit gaat naar Industrial, Interior en Product Design en vooruit Bio, Circular en Material Design. Maar die ‘groene’ boodschap is al lang duidelijk en greenwashing ligt op de loer. En ja, het mag dan gemaakt zijn met afval, maar ook die reststromen worden als het goed is minder en minder en raken zelfs ooit helemaal op. Ook al werk je met afval, dan nóg heb je daarnaast doorgaans andere – lees: dure, schaarse, milieuonvriendelijke, chemische of fossiele – grondstoffen nodig om het te kunnen produceren. Inmiddels kunnen 3D-printers bijna alles aan - van druivenbakjes tot poep – maar waarom zou je? En dan al die concepten die lange uitleg nodig hebben van video en/of audio, omdat je anders niet weet wat je ziet? Er waren ook prachtig opgezette exposities met goed werk, waar dan vervolgens geen namen van de ontwerpers of modellen bij stonden. Dat is mogelijk nóg frustrerender.
Misschien even niet(s)
Het wordt hoog tijd dat ontwerpers zich écht gaan afvragen of ze wel iets moeten ontwerpen. Hoe nieuw hun ideeën zijn, hoe innovatief. Hoe ze werkelijk bijdragen aan een betere woon-, -werk- of leefomgeving. Niet als leuk concept, maar als kant-en-klaar, getest en werkend product. En zo niet, dan misschien maar even niet(s). In dat opzicht sloeg Jabe Sverre Oost met zijn protest-project ‘Niksen’ de spijker op zijn kop. Ook de ‘zandbak’ van Nienke Hoogvliet, waar je met prachtige zelf gemaakte ‘gereedschappen’ zoals veeg-veertjes en strijk-kammen in kon spelen, was een mooi rustpunt te midden van de vele schreeuwerige projecten. Een plek om te bezinnen, om inspiratie op te doen voor je volgende move. Gewoon even allemaal pas op de plaats? Een jaartje niks nieuws maken? Even bedenken waar we nou helemaal mee bezig zijn? Uitwerken en verbeteren wat er al is? Van mij mag het! En laat dan Anemoon Geurts van De Kazerne de DDW cureren, zij doet dat met hart en hoofd; nederig én kritisch, onderzoekend en inspirerend.
Bij de enorme overvloed waren er even goed tal van projecten die een dikke voldoende kregen. Een selectie.
Niksen
Briljant, het protest-project ‘Niksen’ van Jabe Sverre Oost tegen de consumptiemaatschappij waarin ‘druk zijn’ wordt gezien als een waarde en hij de handeling van het niksen onderzoekt.
Protest
Crafted Liberation van RK Collective was een van de meest indrukwekkende presentaties op de DDW. Met een reeks stadionstoelen, waarin gerecyclede hijabs zijn verwerkt van Iraanse vrouwen van over de hele wereld, wordt hun eenheid en strijd tegen culturele/maatschappelijke beperkingen gevisualiseerd. Zo mogen vrouwen in Iran zich niet ‘ongepast’ kleden een ook geen mannensporten in stadions bijwonen.
AI
(A)I Designed a Chair, zo heet het project waarin Juul van den Heuvel onderzocht hoe AI ingezet kon worden als creatieve partner in een ontwerpproces om unieke ontwerpen te creëren. Van de pakweg 500 stoelen, werd de U-Chair daadwerkelijk uitgewerkt.
Levende bewegwijzering
Growable Graphics van Sugar Studio is een levend, groen bewegwijzeringsconcept dat helemaal past in de trend van Biophilic Design. Deze zeshoekige tegels zijn bedekt met lokale mossoorten en kunnen gebruikt worden om bijvoorbeeld letters, cijfers of pijlen te vormen. De tegels ‘wonen’ het hele jaar door op het dak van de locatie en worden geoogst zodra ze nodig zijn.
Variëren met vinyl
Bij de productie van vinylvloeren – standaard op 4 meter breed - ontstaat veel restmateriaal. Vaak nog voordat het ooit gebruikt is. Daarbij is vinyl niet recyclebaar. Wies van den Maagdenberg studeerde af aan de Design Academy met haar project ‘Material Identity Crisis’, waarin ze de mogelijkheden onderzocht om vinyl ‘afval’ te (her)gebruiken en upcyclen. Ze experimenteerde met vormen, snijden, vouwen, vlechten en weven. Een van haar mooiste samples betreft een monster met de textuur van hout, dat in stroken werd gesneden en weer samengevoegd, waarbij elk reepje iets horizontaal verschoven werd (Foto: Nicole Marnati).
Snoepwinkel
Simone Post ontwierp recent twee etalages voor een winkel van het Franse modehuis Hermès in Tokio. Ze was met Candyland genomineerd voor de Dutch Design Awards 2023. Post gebruikte kleurrijke snoepspekjes en marshmallows en creëerde en weefde zo tapijten, meubels, accessoires, gordijnen, kozijnen, lampen en bloemen. Heel verleidelijk allemaal.
Vitra in Levis
Veel belangstelling was er voor ‘Icons Re/Outfitted’, een expositie van The Visionary Lab samen met Vitra en Levis. Tal van iconische, tweedehands Vitra-stoelen, zoals deze Shell Chair van Eames, waren door modeontwerpers en kunstenaars aangekleed met upcycled pre-loved denim. Herkenbaar en vervreemdend tegelijk. En een prima voorbeeld van hoe via circulaire mode, design en storytelling een visie gedeeld kan worden over duurzaamheid en circulariteit (Foto: Rob van der Vet).
Experimenteren met linoleum
Lino Undercover is een samenwerking tussen Tarkett en Studio Rens. Stefanie van Keijsteren en Renée Mennen experimenteerden met dit natuurlijke en duurzame materiaal door het te strippen, snijden, ontleden, omkeren, samen te voegen en kleuren. Boven wordt onder. Achter wordt voor. Wat normaal onzichtbaar of afgewerkt wordt, staat nu juist in de schijnwerpers. De veelbelovende onderzoeksresultaten, geven Tarkett originele input voor toepassingen en productconcepten voor de toekomst.
Zonnepanelen voor gevels
Traditionele zonnepanelen zijn veelal beperkt tot daken. Solarix brengt daar verandering in met mooie zonnepanelen in verschillende kleuren en dessins, speciaal bedoeld om verticaal te plaatsen op gevels. Gevels zijn grote oppervlakken waar de zon op schijnt en kunnen dus bij uitstek benut worden om stroom op te wekken. Met hun designcollectie en een innovatief montagesysteem voor verticale plaatsing, biedt Solarix een welkome aanvulling binnen de architectuur. (Foto: Anouk Moerman)
Met hoofd en hart
De beste presentatie was dit jaar (weer) te zien bij De Kazerne. Geen overdaad aan gefröbel, maar goed gecureerde ontwerpen uit binnen- en buitenland, waarbij doordacht design hand in hand gaat met duurzaamheid én fun. Anemoon Geurts selecteerde – met hoofd en hart - op onder meer verantwoorde inzet van lokale grondstoffen, mono-materialen, reststromen en recycling. Deze lichtinstallatie Ellipt van Grietje Schepers is gemaakt van 100% Nederlands vilt. De 3D vormen zijn ontstaan uit een plat oppervlak door het toepassen van een industriële snijtechniek met minimaal gebruik van materiaal en zonder enig snijafval. Visueel en akoestisch aantrekkelijk.
Van troep naar tafel
De Butler-tafeltjes van Bogaerts Design zijn gemaakt van gerecycled kunststof, afkomstig van onder meer afgedankte koelkasten en elektronica, en meubelstoffen. Voor projecten en thuis. In verschillende maten en kleuren.
Design & Duurzaamheid
Onder de naam Future > Factory > Furniture > brachten Arco, CS Rugs, Gelderland, Lande Family, Label van den Berg en Leolux een gezamenlijke presentatie over hoe deze Nederlandse designlabels werken aan duurzaamheid. Er waren meubels te zien, maar ook veel materialen en filmpjes over de productie. Met aandacht voor onder meer lokaal hout, bioschuim en duurzame wol, tot zero-waste productie en verantwoord energiegebruik. Een goed gezamenlijk initiatief dat verder vervolg krijgt.
www.leolux.nl/stories/futurefactoryfurniture
Zoekplaatje
Messmerizing was een van de mooiste exposities om te bezoeken, waarbij het werk van tientallen ontwerpers prachtig op kleur bij elkaar was gezocht. Van textiel tot verlichting, van accessoires tot zitmeubelen. Grote misser was echter het ontbreken van de namen van de ontwerpers bij hun modellen.
Kijk op klimaat
Tijdens de ‘Nothing Happens if Nothing Happens’ expositie van Isola Design District, presenteerde The Good Plastic Company zijn Climate Stripe-installatie, volledig vervaardigd uit 100% gerecyclede kunststof Polygood-panelen waarbij 2.865 kg materiaal werd hergebruikt. De panelen, die lopen van blauw naar rood, staan voor de geschiedenis van de mondiale temperatuurveranderingen. Met als doel om het bewustzijn over klimaatverandering te vergroten, maar ook om potentiële oplossingen voor de ontwerpindustrie onder de aandacht te brengen: om koolstof-neutrale praktijken en het gebruik van gerecycled plastic in grootschalige projecten te omarmen.
Restjes-bank
WasteBase is een innovatieve startup van Ramon de Iongh en Romaike Slikke. Zij brengen waardevolle, schone restmaterialen in kaart, zodat deze opnieuw tot grondstof kunnen dienen in productieprocessen (Foto: Caren Huygelen).
Heilig boontje
Dit leuke draaifauteuiltje Bean is een ontwerp van Daphna Laurens voor Label Vandenberg. Elegant, volumineus en comfortabel. Ook verkrijgbaar in een versie op een houten sledevoet. In verschillende stoffen en leersoorten.
Cool project
Als gevolg van de klimaatcrisis kampen steden steeds vaker met extreem hoge temperaturen. Met TerraCool, willen architect Dilara Temel en industrieel ontwerper Lachlan Fahy van de Bartlett School of Architecture, deze stedelijke hitte bestrijden. TerraCool is een innovatieve architectonische oplossing waarbij holle, keramische elementen gevuld worden met water, dat via de poriën van het materiaal verdampt en zo de lucht afkoelt.
www.instagram.com/terracooldesign
Origami
Bij Fold zagen we tientallen ideeën voor (interieur)ontwerpen en verpakkingen, waarbij gebruik was gemaakt van origami om driedimensionale, lichtgewicht en duurzame structuren te creëren. Gevouwen materialen zijn flexibel en schaalbaar. Het Fold-project is van een multidisciplinair onderzoeksteam van VTT en Aalto University dat wiskunde, beeldende kunst, vormgeving, architectuur, materiaalkunde, mechanica en werktuigbouwkunde combineert. Doel is om nieuwe oplossingen te vinden voor productie op industriële schaal, waarbij duurzaamheid en het hergebruik van materialen voorop staat.
www.aalto.fi/en/digital-disruption-of-industry/vtt
Inhaken
HexaStack van Tim Schouten is dit jaar genomineerd voor een Talent Award van Baars & Bloemhoff. Zijn afstudeerwerk van het Hout- en Meubileringscollege betreft modulaire units die door de groeven een ingenieus haaksysteem hebben, waardoor het meubel naar eigen wens en beschikbare ruimte zelf samen te stellen is. Hier uitgevoerd in gelamineerd multiplex, maar in meerdere materialen maakbaar.
www.linkedin.com/in/tim-schouten-540140284
Energieke zit
Bureaustoel Be Hybrid van Be by Bèta, een Nederlandse specialist op het gebied van (bureau)stoelen en onderdeel van de Fair Furniture Group. Voor deze bureaustoel heeft npk design een gepatenteerd nieuw en dynamisch zitmechaniek ontwikkeld. Elk onderdeel van de stoel is makkelijk te vervangen en krijgt na zijn levenscyclus een nieuw leven en/of wordt hergebruikt.
Bubbelplastic
‘The popping sound of bubble wrap’, zo heet het afstudeerproject van Ilaria Cavaglia (Design Academy). Ze onderzocht het potentieel van afgedankte materialen – weggegooid bubbelplastic, piepschuim en kranten - door intuïtief een reeks functionele sculpturen te maken, waarbij de intrigerende ‘verpakking’ is toegepast op skeletten van oude meubels.
Energieke stoel
De roep om klimaatactie was nog nooit zo luid. In dit opzicht was de Peltchair een origineel idee. De technologie van de stoel, gemaakt van koper en aluminium, reageert op de lichaamswarmte van de zitter, die verder niets hoeft te doen. Behalve misschien nadenken over het eigen handelen inzake het klimaat. Hoe groter het temperatuurverschil tussen lichaam en de omringende lucht, hoe helderder de stoel zal gloeien. Een innovatief en aantrekkelijk uitgewerkt idee van Studio Synergy en Lilian van Daal.
Biobased bouwen
De ‘Next Step’ van Strotec Gevels is een pre-assemblagelijn voor hun met stro gevulde, prefab gevelelementen voor woningen, scholen, kantoren en instellingen. Het Eindhovense bedrijf wil opschalen naar klimaatpositief bouwen door voortaan fabrieksmatig, compleet afgewerkte constructieve geveldelen te maken met deuren, ramen en kozijnen. Ze spelen daarmee in op de groeiende marktvraag naar biobased bouwen (Foto: JW Strotec).
Veelbelovend
Het zou een revolutie kunnen betekenen in de bouwwereld, maar nog altijd zijn er geen grote projecten mee gerealiseerd: de pfas-vrije bakstenen van Emy Benschop. Van met PFAS vervuilde kleigrond, die nergens meer voor gebruikt kan worden, maakt ze schone bakstenen waarmee duurzaam gebouwd kan worden.
linkedin.com/in/emy-bensdorp-202655199
Decoratief en doorlaatbaar
In China wordt elk jaar 18 miljoen ton aan keramisch afval afgedankt. YI Design gebruikt dit materiaal om circulaire objecten van te maken - zoals tegels en bakstenen, maar ook servies, tafels en lampen - en zo tevens de lokale omgeving op te ruimen. Deze decoratieve YiBrick is een poreuze baksteen die water doorlaat, gemaakt van gerecycled keramisch afval. Te gebruiken in de openbare infrastructuur als oplossing voor waterbeheer.
- Bekijk ook
- ddw.nl