Ambachtelijk houtdraaien: "Werken met hoofd en handen"

Doornekamp komt uit de metaalbewerking, zoals hij het zegt. Dertig jaar geleden richtte hij uit interesse in de houtdraaierij achter zijn huis een werkruimte in. ‘Gewoon een schuurtje van twee bij twee met een draaibank in het midden.’ Wat begon als een liefhebberij in een bescheiden werkplaats, groeide uit tot een bedrijf waar ze alles wat technisch en menselijkerwijs van hout kan worden gemaakt ook echt kunnen realiseren. ‘Het is gaandeweg behoorlijk uit de hand gelopen,’ zegt-ie met een glimlach.

Overeenkomsten

Het ambachtelijk houtdraaien zoals Doornekamp dat met het groepje liefhebbers beleeft, heeft meer voortgebracht dan uiteindelijk de firma Doornekamp Woodspecials te Waddinxveen. ‘Voor we gaan draaien,’ vertelt hij, ‘bereiden we het werk zorgvuldig voor’. Dat is één overeenkomst tussen wat er op kleine schaal en op de grote werkvloer gebeurt. ‘En we proberen tijdens het werk altijd een paar stappen vooruit te blijven denken.’ Dat is de twééde overeenkomst. Werktekening, gereedschappen, de juiste materialen, een planning; weten waar je mee bezig bent is net zo belangrijk als het werk zelf, meent hij. ‘Belangrijk is ook dat je je blijft realiseren wat de effecten zijn of kunnen zijn van de handelingen die je aan het uitvoeren bent. Door het werk met elkaar te bespreken, worden we er ook weer wijzer van.’ Alle kwaliteiten in afwerking zijn tijdens de maandelijkse sessies zo in de loop van de jaren voorbij gekomen, vertelt Doornekamp.

En dat is géén overeenkomst met de werkstukken, zoals die het bedrijf in Waddinxveen verlaten. ‘Daag ons uit,’ provoceert de firma Doornekamp Woodspecials op haar site opdrachtgevers uit binnen- en buitenland. ‘Wij deinzen nergens voor terug,’ doet Cor Doornekamp er zelfs nog een schepje bovenop. De reputatie van de onderneming als producent van alle mogelijke en bijna onmogelijke houten objecten is inmiddels wijd en zijd gevestigd. ‘In alle bescheidenheid: wij hoeven niet naar buiten om werk te zoeken.’

Doornekamp voert als oprichter van de onderneming het bedrijf als zodanig niet meer aan. Zijn twee zoons drijven nu de zaak. Senior is op een ander niveau bij het bedrijf betrokken. In de periode dat de houtdraaierij grootschaliger en professioneler werd, nam Doornekamp ook de vaak kleinschalige opdrachten van particulieren en van bedrijven aan. ‘Als het ook maar enigszins paste binnen de overige werkzaamheden, bleven we dergelijke opdrachten aannemen. En ook toen al ging het om bijzondere stukken. Voor een klavecimbelbouwer, bijvoorbeeld, draaiden we voor zo’n fijnzinnig muziekinstrument sierlijke ornamenten. Dat voerden we uit naast de meer robuuste stukken die we in die periode ook al realiseerden.’

Lees ook: Tekort berkenmultiplex helpt met verduurzaming houtsector

Kentering

Draaiwerk is als zodanig niet meer in de mode, zoals Doornekamp het noemt. ‘Ongeveer twintig jaar geleden waren kasten en andere meubels met houten bollen en sierlijke poten populair. Daar kwam nog het nodige draaiwerk aan te pas. Houtdraaierijen hier in de regio leverden daar veel werk voor aan bij meubelmakers. Langzaam maar zeker kwam daar een kentering in. Ik ben toen de mogelijkheden gaan onderzoeken om het bedrijf in een andere richting uit te bouwen. Mede daardoor kwam ik onder meer uit bij de inzet van cnc-techniek, een technologie die verder gaat dan houtdraaien.’

Alle facetten van ambachtelijk houtdraaien

Doornekamp Woodspecials krijgt de meest uiteenlopende opdrachten voor houten objecten, bestemd voor projecten in de bouw en renovatie, voor toepassingen in grond-, weg- en waterbouw, ter verfraaiing en als decoratie van interieurs, met bestemmingen in de kunstsector, de scheeps- en jachtbouw en de offshore. ‘We proberen alle facetten van het werk in het eigen bedrijf te realiseren. Door een opdracht intern uit te voeren, blijven we onze eigen deskundigheid en inventiviteit ontwikkelen. We draaien, we frezen, we hebben een eigen smederij en het gebeurt niet zelden dat we een machine moeten bouwen of ombouwen om een opdracht optimaal te kunnen uitvoeren. Dat kunnen we met onze eigen mensen allemaal zelf realiseren.’

De bijzondere, vaak geïmproviseerde onderdelen worden bewaard in de opslag. ‘Voor het geval ze nog eens nodig zijn.’ Om opdrachtgevers maximaal te kunnen bedienen, is een van de wanden van een productieruimte vervangen door een industriële deur. ‘Die kunnen we openzetten, als er een object moet worden bewerkt dat zonder die deur de hal niet had in gekund.’

Cor Doornekamp bewaart op een van de zolders van het bedrijf een bijzondere collectie draaiwerk, elk stuk zelf vervaardigd. ‘Als liefhebber maakte ik vaak twee exemplaren. Eén uiteraard voor de opdrachtgever en één voor de eigen verzameling.’ Niet zozeer om ermee te pronken, benadrukt hij, ‘maar om als mogelijkheid te laten zien aan iemand die met een eigen productie bezig is.’ En Doornekamp wil modellen ook kunnen laten zien als hij de finesses toelicht van een specifieke techniek. ‘Houtdraaien gaat niet alléén om kennis en kunde. Het biedt meer gespreksonderwerpen dan alleen basisvaardigheden. We hebben het met ons maandelijkse groepje ook over de keuzes die gemaakt worden voor bepaalde uitvoeringen. Zo leer je elkaar trouwens ook een beetje kennen.’

Tekst: Hein Veld